Tasnif

Islom va urush kitobiga kirish

Urush umumbashariy qonun va ilohiy farmon bo‘lib, hech bir zamon va makon undan xoli emas. Haqiqat va botil doimiy, qadimiy va davomli kurashda. Islom tongi kirib kelishi arafasida islomdan oldingi jamiyatda urushlar avjiga chiqqan edi. Darhaqiqat, urush arablar uchun doimiy daromad manbai edi.

Islomgacha boʻlgan urushlar shunchaki talon-taroj qilish, boshqalarni xor qilish yoki arzimas sabablarga koʻra boshlangan. O‘nlab yillar davom etgan Basus urushi tuxumni sindirgan tuya tufayli, hamma narsani vayron qilgan Dahis va Gabra urushiga esa ikki otning poygasi sabab bo‘lgan.

Shu va shunga o'xshash sabablar tufayli islomdan oldingi davrda urush boshlandi. Islom o'sha jamiyatning yo'nalishini o'zgartirdi, unda qon to'kish masalasini ko'paytirdi va urushdan nafratlantirdi. Islom koinot qonunlariga zid kelmadi. Adolat bor, adolat bor, botil bor, haqiqat bor. Qarama-qarshiliklar bir-biri bilan kurashmasdan mavjud bo'lmaydi. Alloh taolo aytadi: “Agar Alloh odamlarning bir qismini bazilari bilan tekshirmaganida edi, Allohning nomi ko‘p zikr qilingan monastirlar, cherkovlar, sinagogalar va masjidlar buzib tashlangan bo‘lar edi” (Haj: 40).

Urush til va terminologiyada asl tamoyildan og‘ish, ya’ni ruh, o‘z, ruh, tana, boylik, farzandlar va hayotda mavjud bo‘lgan barcha narsalar uchun tinchlik, osoyishtalik, barqarorlik, xavfsizlik va xavfsizlik degan ma’noni anglatadi. Shunday qilib, urush o'ldirish yoki boshqa yo'l bilan ma'sum nafsga haqsiz ravishda hujum qilish, hujum qilingan shaxsning ma'suliyatiga salbiy ta'sir ko'rsatadigan va uning moddiy xavfsizligi va ruhiy tinchligini dahshatga soladigan tarzda, agar bu tajovuzkorlik va adolatsizlik bo'lsa. Agar u asli oʻzgalardan boʻlsa, u holda nafs va nafs bilan nafsga qarshi boʻlgan holda, odamning buzgʻunchilik va halokat doirasiga tushib qolishiga sabab boʻladigan amallar va gunohlar qilishi, xoh u toʻliq yoki qisman boʻlsin, xoh bu ijobiy yoki salbiy maʼnoda boʻladimi, deb tasavvur qilishi mumkin.

Bu erda Islomning urushga bo'lgan nuqtai nazarini tushuntirish va bu tushunchani bir qancha asosiy fikrlarda umumlashtirish muhimdir:

Birinchisi: Tinchlik - maqsad va maqsad. Urush tinchlikka erishish vositalaridan biridir. Bu haqda Qur'oni Karimda shunday deyilgan:

- “Ey iymon keltirganlar, Islomga toʻliq kiringlar”. [Baqara: 208]

- "Agar ular tinchlikka moyil bo'lsalar, unga moyil bo'linglar va Allohga tavakkul qilinglar. Albatta, U o'ta eshitguvchi va bilguvchidir". [Anfol: 61]

- "Sizlar bilan urushganlar bilan Alloh yo'lida jang qilinglar, lekin haddan oshmanglar. Albatta, Alloh zolimlarni sevmas".

[Baqara: 190].

- ﴿Agar ular sizlardan yuz o‘girsalar va sizlar bilan urushmasalar va sizlarga tinchlikni taklif qilsalar, Alloh sizga ularga qarshi hech qanday yo‘l bermagandir.﴾

[Ayollar: 90].

Ikkinchi: Islomda urush ikki xil:

1 – Mudofaa: musulmonlar yurtini va ularning e’tiqodini himoya qilish. Bu haqda Qur'on aytadi:

- “Bas, kim senga zulm qilsa, senga qilgan zulmi barobarida unga ham tajovuz qil”. [Baqara: 194]

2- Hujum qilish: Uning maqsadi bosqinchilik, mustamlaka qilish, xalqlarni oʻziga boʻysundirish yoki xalqlarni dinga majburlash emas, balki ularning iroda va erkinligini ozod qilish, toki ular haq dinni tanlashlari uchun... hukmdorlar va bosqinchilarning majburlashisiz. Bu borada Alloh taolo aytadi:

- "Dinda majburlash yo'q, to'g'ri yo'l nohaqdan ajralib turdi". [Baqara: 256]

"Agar Alloh odamlarning ba'zilarini ba'zilari bilan tekshirmaganida edi, yer buzilib ketgan bo'lar edi". [Baqara: 251]

Uchinchisi: Jangdagi shiddatlilik shafqatsizlik, shafqatsizlik yoki adolatsizlikni anglatmaydi.

1- Musulmonlar jangda shiddatli bo'lishga, ya'ni qat'iyatli, qat'iy bo'lishga, chekinmaslikka buyurilgan. Alloh taolo dedi:

- “Ey iymon keltirganlar, qachonki (jangda) kofir bo‘lgan kimsalarga duch kelsangiz, ularga orqa o‘girmang”. [Anfol: 15]

- Qachonki (jangda) kofir bo'lgan kimsalarga duch kelsangiz, bo'yinlarini uring, toki ularni o'ldirganingizdan so'ng, rishtalarini mustahkamlang.

[Muhammad: 47].

— Ey Payg‘ambar, kofir va munofiqlarga qarshi jang qil va ularga qattiqqo‘l bo‘l. [Tavba: 73]

2- Ayni paytda g‘alabadan keyin rahm-shafqatli, adolatli va mehribon bo‘lishga buyurilgan. Alloh taolo dedi:

"Va ular ovqatni yaxshi ko'rishlariga qaramay, kambag'allarga, yetimlarga va asirlarga beradilar". [Al-Inson: 8]

- "So'ngra, yo keyin ne'mat yoki to'lov, to urush o'z og'irligi tugaguncha". [Muhammad: 47]

Bu mafkuraviy jihat edi va biz bu haqda juda qisqacha gapirdik. Boshqa jihat saqlanib qolmoqda, ya'ni islomiy harbiy harakatlarning amaliy jihati.

Alloh taoloning musulmonlarga jihod qilish amri nozil bo‘lgach, ularni iymon-e’tiqodlari bilan o‘z holiga tashlab qo‘ymadi va ularning yuksak ma’naviyatidan qanoat qilmadi. Balki, U zot ularga dedi: «Va ularga qarshi qo'lingizdan kelgancha kuch va otlarni tayyorlab qo'ying, u bilan Allohning dushmanini va dushmanlaringizni qo'rqitishingiz mumkin». [Anfol: 60] Bu yerda tayyorlanish buyrug'i faqat qurol bilan chegaralanmaydi. To‘g‘rirog‘i, u intizom, tartib va tartibni o‘rgatishdan tortib, barcha qurol-yarog‘larni uzluksiz o‘rgatish, urush rejalarini o‘rganish, hududlar va joylarning geografiyasini bilishgacha bo‘lgan har tomonlama, moddiy va ma’naviy jihatdan urushni uzluksiz tashkil etishni o‘z ichiga oladi. So‘ngra zamonaviy va ilg‘or qurollarga ega bo‘lish va ularni o‘qitishga bo‘lgan ishtiyoq. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam jihod qilish amri nozil bo'lgan birinchi lahzalardan boshlab o'z to'g'rilariga saboq bera boshladilar va ularni dinni yerning eng chekkalariga yoyish uchun ulug' startga tayyorlay boshladilar. Darhaqiqat, u zotning ta’limotlari, sallallohu alayhi va sallam, bitiruvchi rahbarlar maktabidek edi. Asrlar va avlodlar bo'ylab suyaklar.

Bu kitobda Islomdagi urush nazariyasini har tomonlama ko‘rib chiqamiz. Umid qilamanki, yozganlarim harbiy tariximiz voqealarini o‘rganishda men intilayotgan va olimlar nimaga intilayotganiga ibrat bo‘lib xizmat qiladi.

Men inson tabiatining bir qismi bo'lgan bo'shliqni to'ldiradigan hech qanday izohga muhtoj emasman. Foydali izoh qo'shgan yoki g'oyibona samimiy duo bilan mendan kam bo'lmagan barchaga oldindan minnatdorchilik bildiraman. Alloh taolo musulmonlarning ahvolini yaxshilasin, yomonlik va fitnalardan saqlasin. Hazratimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallamga Alloh taoloning salomi va salomlari bo‘lsin.

Nihoyat, Alloh taolodan ishimni O‘zining roziligi uchun sidqidildan qilishini va har bir yozgan so‘zim uchun savob berishini va uni yaxshi amallarim taroziga qo‘yishini hamda bu kitobni to‘ldirishim uchun qo‘llarida bo‘lgan barcha narsa bilan yordam bergan birodarlarimni mukofotlashini so‘rayman.

"Allohim, senga pok va hamdlar bo'lsin. Guvohlik beramanki, Sendan o'zga iloh yo'q. Sendan mag'firat so'rayman va Senga tavba qilaman. Va oxirgi duomiz: Hamd olamlarning Robbi Allohga bo'lsin".

Parvardigorining mag'firati va mag'firatiga muhtoj bo'lgan faqir

Tamer Badr

8 ramazon hijriy 1440 yil

2019 yil 13 may