Payg'ambarlar muhri emas, balki Payg'ambarlar muhri bobida zikr qilingan narsalarning qisqacha mazmuni.
Mashhur hukmning noto'g'ri ekanligi haqida aytganlarimning qisqacha mazmuni: (Har bir payg'ambar payg'ambardir, lekin har bir payg'ambar elchi emas)
Avvalo shuni ta'kidlashni istardimki, men "Kutilgan xabarlar" kitobini yozishni istamaganman va uni nashr qilganimda unda nima borligini muhokama qilishni istamaganman. Men faqat nashr qilmoqchi edim. Afsuski, men kirishni istamagan janglar, munozaralar va bahslarga tushib qoldim, chunki men mag'lubiyatga uchragan jangga kirishimni yaxshi bilaman. Oxir oqibat, bu mening jangim emas, balki kelayotgan bir payg'ambarning jangi bo'lib, uni odamlar inkor etadilar va jinnilikda ayblashadi, chunki u o'zini Xudoning elchisi deb aytadi. Ular juda kech bo'lgunga qadar va tiniq tutun tarqalishi natijasida millionlab odamlarning o'limidan keyin unga ishonmaydilar. Boshqacha qilib aytganda, mening kitobimdagilarning haqiqatini isbotlash faqat falokat sodir bo'lgandan keyin va Alloh taolo ochiq-oydin dalillar bilan qo'llab-quvvatlaydigan Payg'ambar davrida bo'ladi. Muhimi, Al-Azhar ash-Sharif ulamolari bilan jangga kirishni va bobom Shayx Abdul Muttal As-Saidiy bilan bo'lgan voqeani takrorlashni xohlamadim, lekin afsuski, meni bu jangga sudrab borishmoqda. Biroq, imkon qadar undan qochishga va undan voz kechishga harakat qilaman, chunki bu mening jangim emas, balki kelayotgan xabarchining jangidir.
Biz bu yerda ustozimiz Muhammad alayhissalomni Payg‘ambarlar muhri emas, balki Allohning elchisi va payg‘ambarlar muhri deb ta’riflagan yagona muborak oyat bilan boshlaymiz: “Muhammad sizlarning hech bir erkangizning otasi emas, balki u Allohning elchisi va payg‘ambarlarning muhridir”. Bu oyat orqali barchamiz ustozimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallam Payg‘ambarlar muhri ekanligiga va Islom shariati qiyomatgacha yakuniy qonun ekaniga, shuning uchun qiyomatgacha uning o‘zgarishi yoki bekor qilinishi yo‘qligiga barchamiz birlashamiz. Lekin men bilan sizlarning oramizdagi ixtilof shundan iboratki, ustozimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallam ham elchilarning muhridirlar. Bu ixtilofni hal qilish uchun Muhammad sollallohu alayhi vasallam Qur’on va Sunnatda zikr qilingan Payg‘ambarlar muhri emas, balki Payg‘ambarlar muhri ekanligiga musulmon ulamolarining dalillarini bilishimiz kerak. Ibn Kasir musulmon ulamolari orasida keng tarqalgan mashhur qoidani o'rnatgan, ya'ni: "Har bir payg'ambar payg'ambardir, lekin har bir payg'ambar ham elchi emas". Bu “Risal va payg‘ambarlik nihoyasiga yetdi, shuning uchun mendan keyin na bir payg‘ambar, na payg‘ambar yo‘qdir” degan sharafli hadisga asoslanadi. Men bu hadisning maʼno va lugʻat jihatidan mutavotir emasligini va bu hadis roviylaridan biri ulamolar tomonidan rostgoʻy deb tasniflangan, lekin adashishi borligini tasdiqladim. Boshqalar esa, u norozi hadislar qatoriga kiradi, shuning uchun u zotning hadislarini qabul qilish sahih emas, va undan Payg'ambar sollallohu alayhi vasallam Payg'ambarlar muhri, degan xavfli e'tiqodni keltirib chiqarishga loyiq emas, deyishdi. Biz bu yerga ulamolar tarqatayotgan, muhokama qilib bo‘lmaydigan qoidaga aylanib qolgan mashhur hukmning noto‘g‘riligiga dalilni tushuntirish uchun keldik, chunki bu hukmni bekor qilish, bu hukmda aytilganidek, Muhammad sollallohu alayhi vasallamning Payg‘ambarlar muhri ekanligiga e’tiqodni bekor qilish demakdir: (Har bir Payg‘ambar Payg‘ambar emas, balki har bir Payg‘ambardir. Xulosa qilmoqchi bo‘lganlar va bu qoidani Qur’oni Karimning birgina oyati bilan inkor etmoqchi bo‘lganlar vaqtini tejab qolishlari uchun Alloh taoloning “Haj” surasidagi “Va biz sendan oldin biron bir payg‘ambar yoki payg‘ambar yuborganimiz yo‘q”, degan so‘zlarini eslatib o‘taman. Bu oyat faqat payg‘ambarlar va faqat elchilar borligiga ochiq dalil bo‘lib, payg‘ambarning payg‘ambar bo‘lishi shart emas. Demak, payg‘ambarlar muhrining bir vaqtning o‘zida elchilarning muhri bo‘lishi shart emas. Bu mulohaza keng omma yoki uzoq kitoblar yoki maqolalarni o‘qishga qiziqmaydiganlar uchun hamda avvalgi oyatni tushunmagan va tafakkur qilmaganlar va Ibn Kasir hukmiga ishongan olimlar uchun bu hukmning noto‘g‘riligini kitobimda keltirgan ba’zi dalillar bilan tushunish uchun quyidagini o‘qib chiqishlari kerak, lekin hammasi emas. Kim ko'proq dalil istasa, kitobimni, ayniqsa, birinchi va ikkinchi boblarini o'qib chiqsin. Kitobimda qisqacha aytib o'tilgan eng muhim narsa shuki, Alloh taolo Odam alayhissalom va Idris alayhissalomga o'xshagan payg'ambarlarnigina yuboradiki, ularda qonun bordir, shuningdek, faqat Yosin surasida zikr qilingan uchta payg'ambarga o'xshab, kitob yoki shariat bilan kelmagan, Alloh taolo ham u zotga, Muhammad sollallohu alayhi vasallamga o'xshagan payg'ambarlarni yuboradi. va unga tinchlik ber.
Bu bobda payg‘ambar muxolifatdagi qavmga yuborilgan kishi, payg‘ambar esa ixtilofdagi qavmga yuborilgan kishi ekanligini eslatib o‘tdim.
Payg'ambar - yangi qonun yoki hukm bilan yoki oldingi qonunni to'ldirish yoki uning ba'zi qoidalarini bekor qilish uchun vahiy olgan kishi. Bunga misol qilib Sulaymon va Dovud alayhissalomni keltirish mumkin. Ular Tavrot bo'yicha hukmronlik qilgan payg'ambarlar edilar va ular davrida Musoning qonuni almashtirilmagan. Alloh taolo aytadi: “Odamlar bir ummat edilar, so‘ngra Alloh taolo bashorat qiluvchi va ogohlantiruvchi payg‘ambarlarni yubordi va ular bilan birga odamlar ixtilof qilgan narsalarida hukm qilish uchun haq kitob nozil qildi”. Bu yerda payg‘ambarlarning o‘rni xushxabar beruvchi va ogohlantiruvchi bo‘lib, shu bilan birga ularga bir shariat, ya’ni namoz va ro‘za qanday o‘qish, nimalar harom qilinganligi va boshqa qonunlar nozil qilingan. Payg'ambarlarga kelsak, ularning ba'zilariga mo'minlarga Kitob va hikmatni o'rgatish va samoviy kitoblarni tafsir qilish vazifasi yuklangan bo'lsa, ba'zilari yaqinlashib kelayotgan azobdan ogohlantirsa, ba'zilari esa ikkala vazifani birlashtiradi. Xabarchilar yangi qonun keltirmaydilar. Alloh taolo dedi: “Ey Robbimiz, ularning orasiga oʻzlaridan bir paygʻambar yuborgin, u ularga oyatlaringni tilovat qiladigan, ularga Kitob va hikmatni oʻrgatuvchi va ularni poklaydigan bir paygʻambar yubor.” Bu yerda paygʻambarning vazifasi kitobni oʻrgatishdir va men kitobimning alohida bobida aytib oʻtganimdek, bir Paygʻambar borki, u Qurʼon oyatlarini tafsir qiladi”. Musulmon ulamolari orasida Alloh taoloning: {Ular uning tafsiridan boshqa narsani kutadilarmi? Uning tafsiri keladigan kun.} [Qur'on 13:19], {Bas, albatta, uning ta'rifi Bizning zimmamizdadir.} [Qur'on 13:19] va {Uning xabarini bir muncha vaqtdan keyin bilursiz.} Alloh taolo dedi: “Ey bashoratchi va ogohlantiruvchi elchilar, toki odamlarga Payg‘ambarlardan keyin Allohga qarshi hech qanday da’vo bo‘lmasin”. Va Alloh taolo: «Biz Payg'ambar yubormagunimizcha, azoblamaymiz», dedi. Bu yerda elchilar xushxabar keltiruvchi va ogohlantiruvchidirlar, lekin ularning eng muhim vazifasi bu dunyoda azob alomati paydo bo'lishidan oldin ogohlantirishdir, masalan Nuh, Solih va Muso payg'ambarlarning vazifasi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallamni ikki narsa uchun Alloh tanlagan zotdir: kofir yoki g‘aflat qavmlariga ma’lum bir xabarni yetkazish, ikkinchisi esa, unga iymon keltirganlar amal qilishi uchun ilohiy qonunni yetkazishdir. Bunga misol qilib, Alloh taoloning Fir'avnga yuborgan payg'ambarimiz Muso alayhissalomni keltirish mumkin. Bu yerda ustozimiz Muso alayhissalom faqat bir elchi edilar, bashorat hali unga kelmagan edi. Keyin bashorat bilan ifodalangan ikkinchi bosqich keldi. Alloh taolo Musoga belgilangan vaqtda va’da berib, unga Bani Isroil qonuni bo‘lgan Tavrotni nozil qildi. Mana, Rabbimiz, Alloh taolo unga bu qonunni Bani Isroilga yetkazish vazifasini yukladi. O‘sha paytdan e’tiboran ustozimiz Muso alayhissalom payg‘ambar bo‘ldilar. Bunga Alloh taoloning: “Kitobda Muso alayhissalomni eslang, albatta, u tanlangan va payg‘ambar va payg‘ambardir” degan so‘zi bunga dalildir. E'tibor bering, aziz o'quvchim, u avvaliga Fir'avn huzuriga borganida elchi bo'lgan, keyin Misrdan chiqqanida payg'ambar bo'lgan. Alloh taolo unga Tavrotni nozil qilganida. Xuddi shuningdek, Payg‘ambarlar sohibi ham Alloh tomonidan risolat va qonun, kofirlar uchun risolat va ulardan olamlardan unga ergashganlar uchun qonun bilan yuborilgan. Demak, janobimiz (Muhammad) payg‘ambar va payg‘ambar edilar. Qurʼondagi paygʻambar va paygʻambar oʻrtasidagi farqni eng aniq bayon qilgan oyat Alloh taoloning shunday deganidir: “Va [eslang] qachonki, Alloh paygʻambarlardan ahd-paymon olganida: “Sizlarga kitob va hikmatdan nima bergan boʻlsam, soʻngra sizlar bilan birga boʻlgan narsani tasdiqlovchi Paygʻambar kelganida, u zotga iymon keltiruvchi va bu oyatni qoʻllab-quvvatlaguvchidir”. payg'ambarlar olib kelgan kitoblar va qonunlarga amal qilib, u yangi qonun keltirmadi, faqat payg'ambar yoki payg'ambarga tegishli bo'lsa, u holda u bilan birga qonun bo'ladi. Payg‘ambarlik eng sharafli mavqe va rivoyatning eng oliy darajasi ekanligini kitobimda batafsil aytib o‘tdim, chunki payg‘ambarlik yangi qonunni yetkazish, avvalgi qonunga qo‘shimcha kiritish yoki avvalgi qonun hukmlaridan bir qismini o‘chirishni o‘z ichiga oladi. Bunga misol qilib, Allohning payg‘ambari Iso alayhissalom Muso alayhissalomga nozil qilingan Tavrotga iymon keltirganlari va unga ergashganlari va faqat bir nechta narsada unga zid bo‘lmaganliklaridir. Alloh taolo dedi: “Va biz oʻzidan oldingi Tavrotni tasdiqlovchi, Iyso ibn Maryam bilan ularning izidan bordik va unga hidoyat va nur boʻlgan, oʻzidan oldingi Tavrotni tasdiqlovchi hamda taqvodorlar uchun hidoyat va pand-nasihat boʻlgan Injilni berdik”. [Al-Moida]. Alloh taolo dedi: {Va mendan oldin kelgan Tavrotni tasdiqlovchi va sizlarga harom qilingan narsalardan ba'zilarini halol qilishim uchun} (Oli-Imron). Demak, payg'ambar o'zi bilan qonun olib keladi, xabarchi esa faqat qonun keltirmaydi. Shu o‘rinda biz ko‘pchilik ulamolarning fikri bo‘lgan mashhur qoidaga (har bir payg‘ambar payg‘ambardir, lekin har bir payg‘ambar ham elchi emas) keldik. Bu hukm Qur’oni Karim oyatlaridan ham, Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning so‘zlaridan ham emas va biz bilganimizcha, Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamning sahobalaridan yoki ularning solih tarafdorlaridan naql qilinmagan. Bu qoida, shuningdek, Alloh taoloning yaratganlarga yuboradigan barcha turdagi xabarlarini, xoh ular farishtalardan, xoh shamoldan, bulutlardan va hokazolarni muhrlab qo'yishni talab qiladi.Bizning xo'jayinimiz Mikoil yomg'irni yo'naltirish uchun tayinlangan elchi, O'lim farishtasi esa odamlarning ruhini olish uchun tayinlangan elchidir. Farishtalardan “Yozuvchilar” deb ataluvchi elchilar borki, ularning vazifasi bandalarning yaxshi yoki yomon amallarini saqlash va yozib berishdir. Munkar va Nakir kabi boshqa ko'plab elchi farishtalar borki, ular qabr imtihoniga tayinlangan. Agar ustozimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallamni bir vaqtning o‘zida payg‘ambarlar va payg‘ambarlarning muhri deb hisoblasak, Alloh taolodan odamlarning ruhini, masalan, Alloh taoloning elchilaridan va hokazolarni oladigan Payg‘ambar yo‘qdir. Alloh taoloning Payg'ambarlari qatoriga bir qancha maxluqotlar kiradi, Alloh taolo aytganidek: “Va ularga misol keltiring: qishloq ahli, qachonki, elchilar kelganlarida, (13) O'shanda ularga ikki kishini yuborgan edik, ular yolg'onga chiqardilar, uchinchisi bilan ularni quvvatlantirdik va ular: “Albatta, biz Allohning payg'ambarini yubordik”, dedilar. Odamlardan uchta payg'ambar bor edilar, shuning uchun ular payg'ambar ham emasdilar va qonun bilan ham kelmaganlar, balki ular faqat o'z qavmlariga ma'lum bir xabarni yetkazish uchun yuborilgan elchilar edilar. Payg'ambar bo'lmagan boshqa payg'ambarlar ham borki, Alloh taolo O'z Kitobida ularni zikr qilmagan, chunki Alloh taolo aytganidek: "Va Payg'ambarlar haqida avval sizlarga eslatib o'tgan edik va Payg'ambarlarni ham sizlarga zikr qilmaganmiz". Alloh taolo: “Alloh farishtalardan va odamlardan elchilarni tanlaydi”, dedi. Bu oyatda odamlar orasidan elchilar borligi kabi farishtalardan ham elchilar borligiga dalil bor. Shuningdek, Alloh taoloning: “Ey jin va insonlar jamoasi, sizlarga oʻzlaringizdan mening oyatlarimni tilovat qiladigan va sizlarni bu kuningizga duch kelishingizdan ogohlantiruvchi paygʻambarlar kelmadimi?” degan soʻzlari ham. “Orangizdan” kalimasi, xuddi odamlardan elchilar yuborilganidek, jinlardan ham payg'ambarlar yuborilganiga ishora qiladi. Payg'ambarlikka tanlash faqat insonlar bilan chegaralanganligini bilgan holda, payg'ambar hech qachon farishta bo'la olmaydi, faqat inson bo'la oladi. Hatto jinlarning ham payg'ambarlari yo'q, faqat elchilar bor. Chunki Alloh taoloning insonlarga vahiy qilayotgan shariati ham insonlar, ham jinlar uchundir. Shuning uchun ikkalasi ham bunga ishonishlari kerak. Bas, siz jinlarni yo mo'min yoki kofir topasiz. Ularning dinlari odamlarniki bilan bir xil; ularda yangi dinlar yo'q. Bunga dalil ular janobimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallamga iymon keltirganliklari va Qur’onni eshitganlaridan keyin u zotning rivoyatlariga ergashganliklaridir. Demak, payg‘ambarlik faqat insonlarga xos bo‘lgan masala bo‘lib, ulardan faqat birida uchraydi: Alloh taolo unga shariat bergan yoki o‘zidan oldingilarning shariatini qo‘llab-quvvatlash uchun kelgan kishida. Bu esa ko‘pchilik va ulamolar e’tiqod qilganidek, payg‘ambarlik payg‘ambarlikning eng ulug‘ va oliy martabasi ekanligiga yana bir dalildir. Mashhur qoidaning (har bir payg'ambar payg'ambar, lekin har bir payg'ambar elchi emasligi) to'g'riligiga e'tiqod Qur'on va Sunnatda bayon qilingan narsalarga ziddir. Bu meros bo'lib qolgan va noto'g'ri qoidadir. Bu qoida faqat Muhammad sollallohu alayhi vasallam Qur'on va Sunnatda aytilganidek Payg'ambarlar muhri emas, Payg'ambarlar muhri ekanligini isbotlash uchun o'rnatilgan. Bu hukmni faqat odamlarga xos, deyish joiz emas, chunki Alloh taolo Rasul kalimasini faqat insonlarga belgilab qo‘ygan emas, balki bu so‘z o‘z ichiga odamlardan bo‘lgan elchini, masalan, farishtalardan va jinlardan kelgan elchini o‘z ichiga oladi. Bu tamoyilga ishonishda davom etish bizni tutun azobidan ogohlantiruvchi kelayotgan elchini inkor etishga olib keladi. Binobarin, ko'pchilik Qur'oni Karim oyatlariga zid bo'lgan bu noto'g'ri qoidaga ishongani uchun uni aqldan ozganlikda ayblaydi. Umid qilamizki, siz ushbu maqolada aytilganlarni o'ylab ko'rasiz va kim ko'proq dalil istasa, haqiqatga erishmoqchi bo'lganlar uchun mening "Kutilgan xabarlar" kitobimni o'qing.
Eslatma
Bu maqola bir necha do'stlarimning bir qatorli izohiga javob bo'lib, mendan nima deganimni so'rashganida (har bir payg'ambar payg'ambardir, lekin har bir payg'ambar elchi emas)? Izohda ularga javob berish uchun, men ularga o'z nuqtai nazarimni tushuntirish uchun ushbu maqolani to'liq bir izohda umumlashtira olmayman va oxir-oqibat kimdir meni javobdan qochishda ayblayotganini topaman. Bu shunday qisqa izohga javob. Kitobimning kichik bir qismiga kiritilgan narsalarni umumlashtirish uchun menga uch soat vaqt kerak bo'ldi va shuning uchun men ko'plab so'rovlarni olaman va ularga javobim shuki, savolga javob uzoq va umumlashtirish men uchun qiyin. Umid qilamanki, siz mening sharoitimni qadrlaysiz va men o'zimning jangim bo'lmagan jangga kirishni xohlamayman. Bundan tashqari, men har bir savol beruvchi uchun 400 betlik kitobni jamlay olmayman, agar javob qisqa bo'lsa va men unga javob bersam.