ოსმალეთის იმპერია
(699 – 1342 წ. / 1300 – 1924 წ.)
ოსმალეთის იმპერია ამაყად დგას კაცობრიობის ისტორიის შუაგულში, ექვს საუკუნეზე მეტი ხნის განმავლობაში ატარებდა ისლამის დროშას, იპყრობდა ევროპასა და აზიას და აარსებდა ისლამის დიდ სახელმწიფოს. ჯვაროსნული ევროპა საუკუნეების განმავლობაში ეშინოდა და აშინებდა მას და ევროპა განაგრძობდა მის განადგურებას, ელოდა შესაძლებლობას შესაძლებლობაზე. თუმცა, ოსმალეთის იმპერია და მისი ლიდერები დარტყმას აყენებდნენ მათ მანამ, სანამ ოსმალები მიწაზე არ დაეცნენ, არ მიატოვეს ჭეშმარიტი ისლამური მმართველობა და არ მიიღეს ძალაუფლების საშუალებები, ჯვაროსნული ევროპა არ დაესხნენ თავს მათ, არ დაშალეს და არ გაავრცელეს მასონობა მის ახალგაზრდებსა და ლიდერებში, სანამ ოსმალეთის ხალიფატი არ დაეცა და არ გაუქმდა მუსტაფა ქემალ ათათურქის ხელით.
ოსმალეთის იმპერია იყო ქვეყანა, რომელსაც ყველაზე მეტი ისლამური დაპყრობა ჰქონდა უმაიანთა იმპერიის შემდეგ. ოსმალებმა განაახლეს ჯიჰადისა და დაპყრობებისკენ მოწოდება და დაიწყეს დაპყრობები ევროპასა და მცირე აზიის ნაწილებში. ამ დაპყრობებიდან ყველაზე გამორჩეული იყო კონსტანტინოპოლის დაპყრობა სულთან მეჰმედ დამპყრობლის მიერ 857 წელს / 1453 წელს. ოსმალეთის ხალიფატს ასევე მიეწერება ცენტრალური ევროპის დაპყრობა, რადგან ოსმალებმა დაიპყრეს ბალკანეთი 756 წელს / 1355 წელს და ცენტრალური ევროპის ყველა ქვეყანა ერთმანეთის მიყოლებით დაემორჩილა მათ. ბულგარეთი დაიპყრეს 774 წელს / 1372 წელს, სერბეთი 788 წელს / 1386 წელს, ბოსნია და ჰერცეგოვინა 792 წელს / 1389 წელს, ასევე ხორვატია, ალბანეთი, ბელგრადი და უნგრეთი. ოსმალეთის ჯარებმა, სულთან სულეიმან ბრწყინვალეს მეთაურობით, ვენის კედლებს მიაღწიეს და ალყა შემოარტყეს მას 936 წელს / 1529 წელს, მაგრამ ვერ შეძლეს მისი დაპყრობა. ანალოგიურად, ას ორმოცდაათ წელზე მეტი ხნის შემდეგ, ოსმალეთის ჯარებმა ალყა შემოარტყეს ვენას 1094 წელს / 1683 წელს სულთან მეჰმედ IV-ის მეფობის დროს.
ამ მიწების უმეტესობა მუსლიმების ხელში დარჩა და ოსმალეთის ხალიფატის მმართველობის მთელი პერიოდის განმავლობაში ექვემდებარებოდა. თუმცა, ისინი თანდათან დაიშალა, რადგან ოსმალეთის იმპერია სისუსტის პერიოდში შევიდა. 1337 წლისთვის (ახ. წ. 1918 წელი) ოსმალეთის ხალიფატს ევროპის კონტინენტზე სტამბოლის გარდა სხვა ტერიტორია აღარ დარჩა. ამ ევროპული რეგიონების ოსმალეთის ხალიფატის ქვეშ ხანგრძლივი ყოფნა ნიშნავდა, რომ მთელი რეგიონები, როგორიცაა მაკედონია, ალბანეთი, ბოსნია და ჰერცეგოვინა და ბულგარეთის, რუმინეთისა და მონტენეგროს დიდი მუსლიმური თემები, მუსლიმური უმრავლესობით დასახლდნენ.
ოსმალეთის მიერ კონტროლირებადი რეგიონების მოსახლეობის უმეტესობის ისლამზე მოქცევა განპირობებულია ოსმალეთის მიერ მუსლიმი მოსახლეობისადმი სამართლიანი და თანაბარი მოპყრობით. სუსტ, ღარიბ სოფლელს შეეძლო ოსმალეთის იმპერიაში უმაღლეს და ყველაზე გავლენიან თანამდებობებზე ასვლა, რაც სოციალური სამართლიანობის ფორმა იყო, რაც შეუძლებელი იყო თანამედროვე ევროპულ საზოგადოებებში. ამ რეგიონებში კონფლიქტი და ქაოსი უსაფრთხოებამ ჩაანაცვლა და ევროპა სარგებლობდა ოსმალეთის სამხედრო ძალებისა და მისი ადმინისტრაციული სისტემების ზედმიწევნითი ორგანიზებით, რომელიც ძირითადად ეფექტურობაზე იყო დამოკიდებული. სხვა რელიგიების, როგორიცაა ქრისტიანობა და იუდაიზმი, მიმდევრებიც სარგებლობდნენ გულუხვი მოპყრობით ოსმალეთის მიერ რამდენიმე საუკუნის განმავლობაში მართულ რეგიონებში, რისი შედეგებიც აშკარად ჩანს იმაში, თუ როგორ ინარჩუნებენ ეს თემები თავიანთ ენებს, კულტურასა და რელიგიას დღემდე.

მაიორ ტამერ ბადრის წიგნიდან „დაუვიწყარი ქვეყნები“