فتح ایتالیا

مسلمانان دو بار به شهر قیصر حمله کردند و متأسفانه اطلاعات کمی در منابع اسلامی در مورد این تهاجمات و موارد مشابه آنها وجود دارد. دلیل این امر این است که بیشتر این تهاجمات توسط مجاهدین داوطلب و مستقل از اقتدار خلافت انجام شده است. این امر باعث شده است که مورخان مسلمان از بیشتر این اعمال قهرمانانه و فتوحات بی‌اطلاع باشند. بیشتر اطلاعات در مورد این تهاجمات از منابع اروپایی گرفته شده است.

خلاصه این حماسه بزرگ این است که مجاهدین داوطلب پس از مشورت با یکدیگر تصمیم گرفتند به شهر روم حمله کنند. آنها این ایده را با حکومت سیسیل و فرماندار آن، الفضل بن جعفر الحمدانی، در میان گذاشتند. او نیز به نوبه خود، موضوع را به شاهزاده اغلبی آن زمان، ابوالعباس محمد بن اغلب، ارجاع داد. او این ایده را پسندید و مقادیری تجهیزات، آذوقه و نیرو در اختیار مجاهدین قرار داد. لشکرکشی دریایی در سال ۲۳۱ هجری / ۸۴۶ میلادی به سمت سواحل ایتالیا آغاز شد تا به دهانه رودخانه توره، جایی که روم در انتهای این رودخانه قرار دارد، رسید. در آن زمان، دیوارهای شهر روم شامل کل شهر قدیمی نبود. بلکه منطقه مذهبی که شامل کلیساهای معروف پطرس و پولس و گروه بزرگی از معابد، زیارتگاه‌ها و مقبره‌های باستانی بود، در خارج از دیوارها قرار داشت. این منطقه بدون محافظ رها شده بود، زیرا مسیحیان فکر می‌کردند که این منطقه مقدس توسط آسمان محافظت می‌شود. مجاهدین به آن منطقه حمله کردند و تمام گنجینه‌های آن را که غیرقابل توصیف بود، تصرف کردند. سپس شهر قیصرها را محاصره کردند و شهر در آستانه سقوط قرار گرفت. پاپ سرگیوس وحشت زده شد. به پاپ روم در آن زمان هشدار حمله‌ای همه جانبه داده شد و او پیام‌های اضطراری به پادشاهان و شاهزادگان اروپا فرستاد. امپراتور فرانکی آن زمان، لویی دوم، ابتکار عمل را به دست گرفت و لشکر بزرگی از سربازان خود را برای نجات روم و کلیساهای آن فرستاد. به دلیل اختلافاتی که بین خود رهبران لشکرکشی مسلمانان ایجاد شد، مسلمانان محاصره را شکستند و با غنایم و اسیران به سیسیل بازگشتند.

این تلاش جسورانه مجاهدین مسلمان، ضعف و شکنندگی استحکامات شهر روم را که زمانی پایتخت جهان باستان و مرکز مسیحیت جهانی بود، آشکار کرد. مسلمانان تصمیم گرفتند تا زمانی که فرصتی پیش آمد، دوباره تلاش کنند. این اتفاق در سال ۲۵۶ هجری قمری / ۸۷۰ میلادی، با حمایت قوی شاهزاده اغلبی آن زمان، محمد بن احمد بن اغلب، رخ داد. این شاهزاده یک سال قبل، در سال ۲۵۵ هجری قمری / ۸۶۹ میلادی، موفق به فتح جزیره مالت شده بود. جاه‌طلبی‌های او برای کسب افتخار فتح روم افزایش یافت. در واقع، ناوگان مجاهدین با ناوگان اغلبی برخورد کردند و آنها در همان مسیر لشکرکشی قبلی پیش رفتند تا به دهانه رودخانه توره رسیدند. پاپ روم در آن زمان، لئو چهارم، که از حمله قبلی درس گرفته بود، با عجله از ناوگان جنوا و ناپل درخواست کرد تا لشکرکشی دریایی مسلمانان علیه روم را دفع کنند. نبرد دریایی عظیمی بین دو طرف در نزدیکی آب‌های بندر اوستیا درگرفت که در آن مسلمانان تقریباً ناوگان‌های مسیحی را درهم کوبیدند. اگر طوفان دریایی شدیدی که اوستیا را درمی‌نوردید، نبود، نبرد متوقف می‌شد.

این طوفان سهمگین مسلمانان را منصرف نکرد و با وجود خسارات سنگین ناشی از طوفان، آنها بر ادامه تهاجم اصرار ورزیدند و شهر را با تمام قوا محاصره کردند تا اینکه در آستانه سقوط قرار گرفت. این امر پاپ ژان هشتم، جانشین لئو چهارم که از غم و اندوه فجایع مسیحیت درگذشت، را بر آن داشت تا به شرایط مسلمانان تن دهد و سالانه بیست و پنج هزار مثقال نقره به آنها خراج بپردازد. این امر تأثیر شدیدی بر ملل مسیحی به طور کلی و به ویژه اروپا گذاشت، چرا که چگونه پاپ می‌توانست به مسلمانان خراج بدهد؟ اما این حقیقت تاریخی ثابت شده‌ای است که شکی در آن نیست. این چیزی است که دشمنان شاهد آن بوده‌اند و در کتاب‌های خود نوشته‌اند، هرچند آنها را شرمسار و غمگین می‌کند. همچنین این یکی از صحنه‌های غرور، عزت و قهرمانی در گذشته است که اکنون مسلمانان باید از آن بیاموزند و از آن بهره ببرند.

چرا ما عالی بودیم
کتاب (کشورهای فراموش نشدنی) نوشته تامر بدر