Mučenik Youssef Al-Azma
On je Youssef Bey bin Ibrahim bin Abdul Rahman Al-Azma. Pripada istaknutoj damaščanskoj porodici. Poginuo je suprotstavljajući se francuskoj vojsci koja je došla okupirati Siriju i Libanon, gdje je bio ministar rata arapske vlade u Siriji koju je predvodio kralj Faisal I. Bio je prvi arapski ministar rata koji se borio u bici i u njoj poginuo.
Njegovo odrastanje
Mučenik Youssef Al-Azmeh rođen je 1301. godine po hidžri / 1884. godine u naselju Al-Shaghour u Damasku u velikoj i uglednoj porodici. Kada je imao 6 godina, otac mu je umro, pa se o njemu brinuo njegov brat Aziz.
Al-Azmeh je studirao u Damasku na Vojnoj školi Rushdieh počevši od 1893. godine, a zatim na Vojnoj pripremnoj školi od 1897. godine. Godine 1900. prešao je u Vojnu školu u Istanbulu. Sljedeće godine upisao se u Višu vojnu školu (Harbiya Şahane), koju je završio u činu potporučnika 1903. godine. Unaprijeđen je u čin poručnika 1905. godine, a zatim u čin kapetana 1907. godine nakon što je završio lokalni štabni kurs u Istanbulu. Krajem 1909. godine poslan je na studijsku misiju u Njemačku, gdje je dvije godine studirao na Višoj vojnoj štabnoj školi. Nakon toga se vratio u Istanbul i imenovan je za vojnog atašea pri Visokoj osmanskoj komisiji u Kairu.
Al-Azma je učestvovao u Balkanskom ratu 1912. godine, a 1917. godine imenovan je za pomoćnika Envera-paše, generalnog inspektora Osmanske vojske. Pred kraj Prvog svjetskog rata radio je kao načelnik štaba Prvog turskog korpusa, koji je branio Dardanele do kraja rata. Nakon primirja, Al-Azma je ostao u Turskoj dok nije čuo za formiranje arapske vlade u Damasku. Dao je ostavku na svoju poziciju u turskoj vojsci uprkos braku sa Turkinjom s kojom je imao jedino dijete i pridružio se Arapskoj vojsci.
Ministar rata
Nakon što se pridružio Faisalovoj arapskoj armiji, Al-Azmeh je imenovan za oficira za vezu u Bejrutu, gdje je prvi put koristio šifru u tamošnjem Uredu arapske vlade. Nakon proglašenja monarhije, premješten je iz Bejruta i imenovan za načelnika štaba arapskih snaga nakon što je unaprijeđen u čin brigadnog generala. Zatim, kada je 3. maja 1920. godine formirano Ministarstvo odbrane Hashima al-Atassija, dodijeljeno mu je Ministarstvo rata, pa se posvetio njenom organiziranju i jačanju mlade arapske vojske. Čak je održao i vojnu paradu u Damasku kako bi podigao moral u vojsci i među stanovništvom, ali sudbina mu nije dala vremena da završi organizaciju i jačanje ove vojske.
Njegove osobine
Youssef Al-Azmeh bio je čovjek u svakom smislu te riječi, očito ponosan na sebe i svoj arapski identitet, te je posjedovao mnoge dobre osobine koje su čak i njegovi neprijatelji priznavali. Također je bio vojnik po prirodi, vjerujući da vojska ima jednu misiju, a to je borba, bez obzira na to hoće li pobijediti ili izgubiti kao rezultat te borbe. Znao je da mora doći do odlučujuće bitke između Sirijaca i Francuske, i nije bio spriječen da se bori u njoj jer je unaprijed znao da će izgubiti, jer je vjerovao da je gaženje tijela ljudi od strane francuskih vojnika i zauzimanje uništenih gradova hiljadu puta bolje i časnije od otvaranja kapija zemlje francuskoj vojsci da s lakoćom uđe i arogantno hoda njenim ulicama.
Okupacija želi Siriju
Kada je francuska vlada počela provoditi mandat odobren od strane Versajske konferencije, prema podjeli Sykes-Picotovog sporazuma, u obliku potpune vojne okupacije, Francuska je zaključila primirje s Turskom, poslala brojne snage na Istok i ovlastila generala Gourauda, svog visokog komesara, da pošalje konačni ultimatum kralju Faisalu. Princ Faisal je primio ultimatum od generala Gourauda, koji se već iskrcao na sirijskoj obali, zahtijevajući da se Arapska vojska raspusti, željeznice predaju francuskoj kontroli, da se pusti u opticaj francuske novčanice i da se preduzmu druge mjere koje bi potkopale nezavisnost i bogatstvo zemlje. Kralj Faisal i njegov kabinet su se kolebali između pristanka i odbijanja, ali većina njih je pristala na predaju. Telegrafirali su generalu Gouraudu, a Faisal je naredio da se vojska raspusti. Ministar rata, Jusuf al-Azma, snažno se usprotivio tome, koji je bio prisiljen da se složi sa svojim kolegama u vladi i pristane na ovo prihvatanje, uprkos svom stalnom uvjerenju da "vojska postoji da bi se borila, čak i ako je ishod bitke protiv nje".
Priprema za otpor
Dok se arapska vojska stacionirana na granici povlačila, raspuštena po naredbi kralja Faisala, francuska vojska je napredovala po naredbi generala Gourauda. Kada je general Gouraud upitan o tome, odgovorio je da je Faisalov telegram o prihvatanju uslova ultimatuma stigao do njega nakon isteka roka od 24 sata. Stoga su kralj i vlada utvrdili da više nema prostora za prihvatanje ovih novih uslova, te su oni odbijeni. Nacionalističke snage su počele pozivati ljude da odu u Maysalun kako bi odbili neprijatelja. Faisal je ponovo apelovao na sirijske nacionaliste da formiraju civilnu vojsku koja bi zamijenila raspuštenu vojsku u odbrani zemlje. Velika gomila je pohrlila tamo, naoružana starim puškama, pištoljima, mačevima, pa čak i praćkama, kako bi se pridružila ostacima vojske koju je Al-Azma pokušao okupiti prije nego što je izvršio naredbu o njenom raspuštanju, koja je ranije izdata kao odgovor na ultimatum. Yusuf Al-Azma je napredovao, vodeći neorganizovanu gomilu dobrovoljaca, uz mali broj oficira i vojnika. On i njegov pomoćnik krenuli su prema kraljevskoj palači kako bi zatražili dozvolu od kralja Faisala da odu na front.
Nije bilo druge alternative nego voditi neravnopravnu bitku između francuske vojske, opremljene najnovijim modernim oružjem i koja je brojala 9.000 vojnika, predvođene generalom Goubetom, unukom jednog od križarskih vođa koji su došli da napadnu našu zemlju tokom Drugog križarskog rata 1147. godine, i 8.000 vojnika, od kojih je najmanje polovina bila dobrovoljci, naoružani zastarjelim oružjem i bez tenkova, aviona ili teške opreme, predvođeni Yusufom al-Azmom.
Bitka kod Maysaluna
Dana 23. jula 1920. godine, Al-Azma je preuzeo komandu nad vojskom u Maysalunu. Sastao se s oficirima koji nisu ispunili naredbu za demobilizaciju i obavijestio ih da je rat neizbježan. Naložio je svim snagama da budu spremne da odbiju napadajućeg neprijatelja. Usmeno je predstavio svoj defanzivno-ofanzivni plan svojim komandantima, koji se sastojao od organiziranja odbrambene linije u središtu fronta s obje strane ceste (srce), s lakim jedinicama koje bi bile raspoređene desno i lijevo od fronta radi zaštite bokova (desno i lijevo krilo), pored postavljanja lokalno proizvedenih mina na puteve koji vode do tog područja...
Al-Azma je zauzeo položaje u komandnom centru fronta, na najvišem brdu s kojeg se pružao pogled na cijeli front. Nakon što je 24. obavio jutarnju molitvu, počeo je s pripremama za bitku koja je trajala od zore do podneva.
U devet sati bitka je počela kada je francuska artiljerija počela savladavati arapsku artiljeriju, a francuski tenkovi su počeli napredovati prema arapskoj liniji fronta u srcu odbrane. Al-Azma se oslanjao na zakopane mine kako bi zaustavio napredovanje ovih tenkova, ali mine nisu obavile svoj posao i nisu imale nikakvog efekta, pa je pojurio da ih traži i otkrio da su im žice presječene!
Francuzi su uspjeli ostvariti nepravednu pobjedu zahvaljujući velikom broju vojnika i moćnom naoružanju, te uprkos hrabrosti mudžahedina u odbrani arapskog dostojanstva.
Njegovo mučeništvo
Tokom bitke, nakon što je ponestalo municije, Al-Azma se spustio sa svog položaja sa strane ceste gdje se nalazio brzometni arapski top. Naredio je naredniku Sadinu Al-Madfi da puca na tenkove koji su napredovali. Jedan od topnika je pucao iz svog topa na Al-Azmu, i on je pao kao šehid. On i narednik topa koji je bio pored njega predali su svoje čiste duše u 10:30 sati 24. jula 1920. godine. Al-Azma je poginuo u bici kod Al-Karamaha, čiji se ishod očekivao. Borio se braneći svoju vojničku čast i čast svoje zemlje. Njegov život i život države koju je branio je završen.
Bitka je završena nakon mučeničke smrti 400 arapskih vojnika, u poređenju sa 42 francuska poginula i 154 ranjena.
Al-Azma je sahranjen na mjestu gdje je i poginuo, a njegov grob u Maysalunu postao je, do danas, besmrtni simbol nacionalne žrtve, a vijenci se na njega donose svake godine iz cijele Sirije.
Kada su Francuzi uspostavili kontrolu, general Gouraud je stigao u Damask početkom augusta 1920. godine nove ere / 1338. godine po hidžri. Prvo što je uradio nakon dolaska bilo je da ode do groba heroja Saladina al-Ayyubija i obrati mu se sa sarkazmom i likovanjem: „O Saladine, rekao si nam tokom križarskih ratova da si napustio Istok i da se nećeš vratiti na njega, a evo nas, vratili smo se. Ustani i vidi nas u Siriji!“

Iz knjige Nezaboravni vođe, autora majora Tamera Badra