የቁስጥንጥንያ ድል

የቁስጥንጥንያ ድል ትንቢታዊ የምስራች ቃል እስኪፈጸም ድረስ ሙስሊሞች ከስምንት መቶ ዓመታት በላይ ጠብቀዋል። መሪዎችን እና ድል አድራጊዎችን ያስጨነቀው የተከበረ ህልም እና ውድ ተስፋ ነበር ፣ እና የእሳቱ ነበልባል ከጊዜ እና ከአመታት ጋር አልጠፋም። ድል የነሳው “ቁስጥንጥንያ በእርግጥ ድል ይነሣል፣ እንዴት ያለ ታላቅ መሪ ይሆናል፣ ያ ሠራዊትም እንዴት ያለ ታላቅ ሠራዊት ይሆናል” በማለት የነቢዩ ውዳሴ እንዲሆን በሰዎች ውስጥ ከፍተኛ ፍላጎት በማነሳሳት የሚያቃጥል ግብ ሆኖ ቆይቷል።

የቁስጥንጥንያ ሁኔታ
ቁስጥንጥንያ በዓለም ላይ በጣም አስፈላጊ ከሆኑት ከተሞች አንዷ ነች። በ330 ዓ.ም የተመሰረተችው በባይዛንታይን ንጉሠ ነገሥት ቆስጠንጢኖስ 1ኛ ነው። ልዩ የሆነ ዓለም አቀፋዊ አቋም ነበራት፣ ስለዚህም ስለ እርሷ፡- “ዓለም አንድ መንግሥት ቢሆን ኖሮ ቁስጥንጥንያ ዋና ከተማዋ ለመሆን በጣም ተስማሚ ከተማ ትሆን ነበር” ይባል ነበር።
ቁስጥንጥንያ የተመሸገ ቦታን ይይዛል, በተፈጥሮ በታላቅ ከተማ ድንቅ ባህሪያት የተባረከ ነው. በምስራቅ በቦስፎረስ፣ እና በምዕራብ እና በደቡብ በማርማራ ባህር የተከበበ ሲሆን እያንዳንዳቸው በአንድ ግድግዳ የተከበቡ ናቸው። የምዕራቡ ክፍል ከአውሮፓ አህጉር ጋር ይገናኛል እና ከማርማራ ባህር ዳርቻ አንስቶ እስከ ወርቃማው ቀንድ ዳርቻ ድረስ ባሉት አራት ማይል ርዝማኔዎች ባሉት ሁለት ግድግዳዎች የተጠበቀ ነው ። የውስጠኛው ግንብ ቁመቱ አርባ ጫማ ያህል ሲሆን ስድሳ ጫማ ከፍታ ባላቸው ግንቦች የተደገፈ ሲሆን በእያንዳንዱ ግንብ መካከል ያለው ርቀት አንድ መቶ ሰማንያ ጫማ ያህል ነው።
የውጪው ግድግዳ ሃያ አምስት ጫማ ከፍታ ያለው ሲሆን ከመጀመሪያው ግንብ ጋር በሚመሳሰሉ ማማዎች የታሸገ ነበር። በሁለቱ ግድግዳዎች መካከል ከሃምሳ እስከ ስልሳ ጫማ ስፋት ያለው ክፍተት ነበር። የከተማዋን ሰሜናዊ ምስራቅ የሚከላከለው ወርቃማው ቀንድ ውሃ በትልቅ የብረት ሰንሰለት ተዘግቷል ፣ ሁለቱ ጫፎች በጋላታ ግንብ እና በቁስጥንጥንያ ግንብ መካከል ባለው መግቢያ ላይ ተዘርግተዋል። የኦቶማን ታሪክ ጸሐፊዎች የተከበበችው ከተማ ተከላካዮች ቁጥር አርባ ሺህ ተዋጊዎች እንደደረሰ ይጠቅሳሉ።

የድል ሰራዊት ዝግጅት
አባቱ ከሞተ በኋላ ሱልጣን መህመድ 2ኛ የቀሩትን የባልካን አገሮች እና የቁስጥንጥንያ ከተማን ወረራ ለማጠናቀቅ ምንም አይነት አጥቂ ጠላት ወይም ግብዝ ወዳጅ ሳይኖር ንብረቱ በሙሉ እንዲተሳሰር ዝግጅት ማድረግ ጀመረ። ቁጥራቸው ወደ ሩብ ሚሊዮን የሚጠጋ ወታደር እስኪደርስ ድረስ በመጀመሪያ የኦቶማን ጦርን በሰው ሃይል ለማጠናከር ከፍተኛ ጥረት አድርጓል ይህም በወቅቱ ከነበሩት ሀገራት ጦር ጋር ሲነፃፀር ከፍተኛ ነበር። ለተጠበቀው ታላቅ ወረራ የሚያበቃቸውን የተለያዩ የትግል ጥበቦች እና የጦር መሳሪያዎችን በማሰልጠን ልዩ ትኩረት ሰጥቷል። ድል አድራጊውም በጠንካራ የሞራል ዝግጅት በማዘጋጀት የጂሃድ መንፈስ እንዲሰፍንላቸው እና ቁስጥንጥንያ ለሚያደርገው ጦር ነቢዩ ሙሐመድ ያደረጓቸውን ውዳሴ በማስታወስ በነብያዊ ሐዲስ የታሰበው ጦር እንደሚሆን ተስፋ አድርጓል። በአህመድ ኢብኑ ሀንበል ሙስነድ ላይ ተጠቅሷል፡- አብደላህ ኢብኑ ሙሐመድ ኢብኑ አቢ ሸይባህ እንደነገረን ከዐብዱላህ ኢብኑ ሙሐመድ ኢብኑ አቢ ሸይባህ ሰማሁት፡- ዘይድ ኢብኑል ሁባብ እንደተረከልን፡ አል-ወሊድ ኢብኑል ሙጊራህ አል-ማአፊሪ ነገሩኝ፡- አብደላህ ኢብኑ ቢሽር አል-ከሃተሚርን ሰምቷል፡ የአላህ መልእክተኛ ሆይ! ቊስጥንጥንያም ድል ይነሣል፥ አዛዡም እንዴት ያለ ታላቅ አዛዥ ይሆናል፥ ያ ሠራዊትም እንዴት ያለ ታላቅ ሠራዊት ይሆናል በላቸው። የዚህ ሐዲስ እውቀት ወደር የለሽ የሞራል ጥንካሬ እና ድፍረት ሰጥቷቸዋል እና በወታደሮች መካከል የሊቃውንት መስፋፋት ቁርጠኝነታቸውን በማጠናከር ረገድ ትልቅ አስተዋፅኦ ነበረው።

Rumeli Hisarı ምሽግ
ሱልጣኑ ቁስጥንጥንያ ከመያዙ በፊት ከትሬቢዞንድ መንግሥት የሚመጡ ማጠናከሪያዎችን ለመከላከል የቦስፎረስ ባህርን ማጠናከር ፈለገ። በኤዥያ በኩል በሱልጣን ባይዚድ የግዛት ዘመን ከተሰራው ቤተ መንግስት በተቃራኒ በአውሮፓ በጠባብ ቦታው በባህር ዳርቻ ላይ ግንብ በመገንባት ነበር። የባይዛንታይን ንጉሠ ነገሥት ይህን በሰማ ጊዜ የሚወስነውን ግብር እንዲከፍልለት ወደ ሱልጣን አምባሳደር ላከ። ድል አድራጊው ጥያቄውን ውድቅ አደረገው እና የቦታውን ወታደራዊ ጠቀሜታ ተገንዝቦ እንዲገነባ አጥብቆ ጠየቀ። 82 ሜትር ከፍታ ያለው ከፍ ያለ እና የተጠናከረ ግንብ ተጠናቀቀ። እሱም "Rumelihisarı ካስል" የሚል ስም ተሰጥቶታል. ሁለቱ ቤተመንግስቶች በ660 ሜትር ብቻ ተለያይተው አሁን እርስ በርሳቸው ተቃርበው ነበር። ከቦስፎረስ ምሥራቃዊ ክፍል ወደ ምዕራባዊው ጎኑ የሚሄዱትን መርከቦች ተቆጣጠሩት እና መድፋቸው ማንኛውንም መርከብ ከምሥራቅ ወደ ምሥራቅ ካሉ እንደ ትሬቢዞንድ መንግሥት እና ሌሎች ከተማዋን መደገፍ የሚችሉ ቦታዎችን ወደ ቁስጥንጥንያ እንዳይደርስ ይከላከላል። በተጨማሪም ሱልጣኑ በግቢው ውስጥ በተጫኑት የኦቶማን መድፍ ክልል ውስጥ በሚያልፉ መርከቦች ላይ ክፍያ ጣለ። ኦቶማኖች በርካታ ምልክቶችን ከሰጡ በኋላ ከቬኒሺያውያን መርከቦች አንዱ ለመቆም ፈቃደኛ ባለመሆኑ በአንድ መድፍ ብቻ ሰጠመ።

የመድፍ ማምረቻ እና መርከቦች ግንባታ
ሱልጣኑ ለቁስጥንጥንያ ወረራ አስፈላጊ የሆኑትን መሳሪያዎች በተለይም መድፍ ልዩ ትኩረት ያገኙ መሳሪያዎችን በማሰባሰብ ልዩ ትኩረት ሰጥቷል. የመድፍ ግንባታ አዋቂ የሆነውን ኡርባን የሚባል የሃንጋሪ መሃንዲስ አመጣ። ከተማ ሞቅ ባለ አቀባበል ተቀበለው, ሁሉንም አስፈላጊ የገንዘብ, የቁሳቁስ እና የሰው ሀብቶችን አቀረበለት. እኚህ መሐንዲስ በርካታ ግዙፍ መድፎችን ቀርፀው ማምረት የቻሉ ሲሆን በተለይም ታዋቂው "የሱልጣን ካኖን" በመቶዎች የሚቆጠሩ ቶን የሚመዝኑ እና በመቶዎች የሚቆጠሩ ኃይለኛ በሬዎች እንዲንቀሳቀሱ ይጠበቅባቸዋል ተብሏል። ሱልጣኑ ራሱ የእነዚህን መድፍ ግንባታ እና ሙከራ በበላይነት ይቆጣጠራል።
ከዚህ ዝግጅት በተጨማሪ ድል አድራጊው ለኦቶማን መርከቦች ልዩ ትኩረት በመስጠት በማጠናከርና ልዩ ልዩ መርከቦችን በማቅረብ በቁስጥንጥንያ ላይ በደረሰው ጥቃት የበኩሏን ሚና እንድትወጣ በባሕር ከተማዋ ይህን ተግባር የሚፈጽም የባሕር ኃይል ካለመኖሩ ከበባዋ ሊጠናቀቅ አልቻለም። ለዚህ ተልእኮ የተዘጋጁት መርከቦች አንድ መቶ ሰማንያ መርከቦች እንደነበሩ ሲገለጽ፣ ሌሎች ደግሞ ከአራት መቶ በላይ መርከቦች እንዳሉ ተናግረዋል።

ስምምነቶችን መደምደም
ድል አድራጊው በቁስጥንጥንያ ላይ ከመውደቁ በፊት፣ በአንድ ጠላት ላይ ለማተኮር ከተለያዩ ጠላቶቹ ጋር ስምምነቶችን ለማድረግ ይጥር ነበር። በምስራቅ ከቁስጥንጥንያ አጎራባች ከነበረው እና በወርቃማው ቀንድ ከተለየው የጋላታ ርእሰ መስተዳድር ጋር ውል ፈጸመ። በተጨማሪም ከጄኖአ እና ከቬኒስ ጋር ከሁለቱ አጎራባች የአውሮፓ ኢሚሬትስ ጋር ስምምነት አድርጓል። ይሁን እንጂ እነዚህ ስምምነቶች በቁስጥንጥንያ ላይ የተፈጸመው ጥቃት በጀመረበት ጊዜ አልነበረም፣ ምክንያቱም ከእነዚህ ከተሞችና ሌሎችም ኃይሎች በከተማይቱ መከላከያ ላይ ለመሳተፍ መጥተዋል።

የባይዛንታይን ንጉሠ ነገሥት አቀማመጥ
ይህ በእንዲህ እንዳለ ሱልጣኑ ለድል በመዘጋጀት ላይ እያለ የባይዛንታይን ንጉሠ ነገሥት ከዓላማው ለማሰናከል፣ ገንዘብና ልዩ ልዩ ስጦታዎችን በመስጠት እና አንዳንድ አማካሪዎቹን ጉቦ በመስጠት በውሳኔው ላይ ተጽዕኖ ለማድረግ እየሞከረ ነበር። ሆኖም ሱልጣኑ እቅዱን ለመፈጸም ቆርጦ ነበር, እና እነዚህ ጉዳዮች ከዓላማው አላገዷቸውም. የባይዛንታይን ንጉሠ ነገሥት የሱልጣኑ ግቡን ለመፈጸም ያሳየውን ጠንካራ ቁርጠኝነት ሲመለከት፣ የካቶሊክ ኑፋቄ መሪ በሆነው በሊቀ ጳጳሱ እየተመራ ከተለያዩ የአውሮፓ አገሮች እና ከተሞች እርዳታ ጠየቀ። በጊዜው በቁስጥንጥንያ ይመራ የነበረው የባይዛንታይን ግዛት አብያተ ክርስቲያናት ከኦርቶዶክስ ቤተ ክርስቲያን ጋር ግንኙነት ነበራቸው እና በመካከላቸው ከፍተኛ ጥላቻ ነበረው። ንጉሠ ነገሥቱ ኦርቶዶክሶች ይህን በማይፈልጉበት ጊዜ ወደ እርሱ በመቅረብና የምስራቅና የምዕራባውያን አብያተ ክርስቲያናትን አንድ ለማድረግ ለመሥራት ያላቸውን ፍላጎት በማሳየት ጳጳሱን ለማሞኘት ተገድደዋል። ከዚያም ርዕሰ ሊቃነ ጳጳሳቱ ወደ ቁስጥንጥንያ ተወካይ ልከው በሃጊያ ሶፊያ ቤተክርስቲያን ውስጥ በመስበክ፣ ርዕሰ ሊቃነ ጳጳሳትን ጠርቶ የሁለቱን አብያተ ክርስቲያናት አንድነት አበሰረ። ይህም በከተማው ውስጥ ያሉትን የኦርቶዶክስ እምነት ተከታዮች አስቆጥቷል እናም ይህን የጋራ የካቶሊክ እና ኢምፔሪያል እርምጃ በመቃወም እንቅስቃሴ እንዲጀምሩ አድርጓቸዋል. አንዳንድ የኦርቶዶክስ መሪዎችም “የቱርክን ጥምጣም ከላቲን ባርኔጣዎች ይልቅ በባይዛንታይን አገሮች ብመለከት እመርጣለሁ” ብለዋል።

ወደ ቁስጥንጥንያ ተንቀሳቀስ
ሱልጣኑ የጦርነት በር የሚከፍትበትን ምክንያት ለማግኘት ፈልጎ ነበር፣ እና ብዙም ሳይቆይ የኦቶማን ወታደሮች በአንዳንድ የሮማውያን መንደሮች ላይ ባደረሱት ጥቃት እና የኋለኛው ደግሞ እራሳቸውን ለመከላከል ባደረጉት ጥቃት ምክንያት አንዳንድ ከሁለቱም ወገኖች ተገድለዋል። ሱልጣኑ ግዙፉን መድፍ ወደ ቁስጥንጥንያ ለመጎተት ተስማሚ ለማድረግ በኤዲርን እና በቁስጥንጥንያ መካከል መንገድ ጠርጓል። መድፍዎቹ በሁለት ወራት ጊዜ ውስጥ ከኤዲርን ወደ ቁስጥንጥንያ አቅራቢያ ተንቀሳቅሰዋል, በዚያም በሠራዊቱ ተጠብቀው ነበር. የኦቶማን ጦር በራሱ ድል አድራጊ መሪነት የቁስጥንጥንያ ዳርቻ ላይ ሐሙስ ራቢአል አወል 26 ቀን 857 ሂጅራ / ኤፕሪል 6 ቀን 1453 ዓ.ም. ሁለት መቶ ሃምሳ ሺህ ወታደሮችን ወይም ሩብ ሚሊዮን የሆኑትን ወታደሮች ሰበሰበ። ወደ ጂሃድ በማሳሰብ ድልን ወይም ሸሂድን በመሻት ጠንካራ ስብከት ሰጣቸው። ሲጋፈጡ መስዋዕትነትን እና የትግል እውነትን አስታወሳቸው። ይህንን የሚያበረታቱትን የቁርኣን አንቀጾች አነበበላቸው። በተጨማሪም የቁስጥንጥንያ ወረራ የሚያበስሩትን የነብዩ ሀዲሶችን እና የድል አድራጊውን ሰራዊት እና የጦር አዛዡን መልካምነት እና የወረራውን ክብር ለእስልምና እና ለሙስሊሞች ጠቅሷል። ሰራዊቱ ወዲያው ማመስገን፣ ማወደስ እና መጸለይ ጀመረ።
ስለዚህም ሱልጣኑ ከተማይቱን ወታደሮቹ በመሬት በኩል እና መርከቦቹን በባህር ዳር ከበባት። በከተማዋ ዙሪያ አስራ አራት የመድፍ ባትሪዎችን አዘጋጀ፣በዚህም በኡርባን የተሰሩትን ትላልቅ የድንጋይ ኳሶች በአንድ ማይል ርቀት ላይ ይተኩሳሉ የተባሉትን ትላልቅ መድፍ አስቀመጠ። በተከበበ ጊዜ የአቡ አዩብ አል-አንሷሪ መቃብር ተገኘ። በሙዓውያ ብን አቢ ሱፍያን አል-ኡማዊ የከሊፋነት ዘመን በ52 ዓ.ም ቁስጥንጥንያ በከበበ ጊዜ ሸሂድ ሆነዋል።

የባይዛንታይን መቋቋም
በዚህ ጊዜ ባይዛንታይን የኦቶማን መርከቦች ወደ ወርቃማው ቀንድ እንዳይደርሱ በወፍራም የብረት ሰንሰለት ወደ ቁስጥንጥንያ ወደብ መግቢያዎችን ዘግተው ነበር። ለመቅረብ የሞከረውን ማንኛውንም መርከብ እንኳን አወደሙ። ሆኖም የኦቶማን መርከቦች በማርማራ ባህር ውስጥ የሚገኙትን የመሳፍንት ደሴቶች ለመያዝ ተሳክቶላቸዋል።
የመጨረሻው የሮም ንጉሠ ነገሥት ንጉሠ ነገሥት ቆስጠንጢኖስ ከአውሮፓ እርዳታ ጠየቀ። ጄኖሳውያን ምላሽ ሰጡ, በጄኖው አዛዥ ጁስቲኒኒ የሚታዘዙትን አምስት መርከቦችን ላከ, ከተለያዩ የአውሮፓ ሀገራት 700 ፈቃደኛ ተዋጊዎች ጋር. አዛዡ መርከቦቹን ይዞ ወደ ቁስጥንጥንያ ወደብ ሊገባ አሰበ ነገር ግን የኦቶማን መርከቦች ያዙዋቸው እና ረቢአል ታኒ 11 ቀን 857 ሂጅራ (ሚያዝያ 21 ቀን 1453 ዓ.ም) ታላቅ ጦርነት ተጀመረ። ጦርነቱ የተጠናቀቀው በጊዩስቲኒኒ ድል ሲሆን ከበባው የብረት ሰንሰለቶችን ካነሱ በኋላ የአውሮፓ መርከቦች ካለፉ በኋላ እንደገና ከጫኑ በኋላ ወደ ወደብ እንዲገባ አስችሎታል። የኦቶማን የባህር ኃይል ወታደሮች ወደ ወርቃማው ቀንድ መግቢያ የሚቆጣጠሩትን ግዙፍ ሰንሰለቶች በማለፍ ወደ ሙስሊም መርከቦች ለመድረስ ሞክረዋል. በአውሮፓ እና በባይዛንታይን መርከቦች ላይ ተኩሰዋል, ነገር ግን መጀመሪያ ላይ አልተሳካም, ይህም በከተማው ተከላካዮች መካከል ሞራል እንዲጨምር አድርጓል.

መርከቦች ወደ መሬት ተላልፈዋል እና እገዳው ተጠናቀቀ።
ሱልጣኑ በየብስም በባህርም ከበባውን ለማጠናቀቅ መርከቦቹን ወደ ወደቡ የሚያመጣበትን መንገድ ማሰብ ጀመረ። አንድ እንግዳ ሀሳብ ወደ አእምሮው መጣ ይህም መርከቦቹን ለመከላከል በተቀመጡት ሰንሰለቶች ውስጥ እንዲያልፉ በምድር ላይ ማጓጓዝ ነበር። ይህ እንግዳ ነገር የተደረገው በጥቂት ሰአታት ውስጥ መሬቱን በማስተካከል ነው, እና የእንጨት ጣውላዎች አምጥተው በዘይት እና በዘይት ይቀባሉ, ከዚያም በመርከቦቹ ተንሸራታች እና መጎተት በሚያመች መንገድ በተዘጋጀው መንገድ ላይ አደረጉ. በዚህ መንገድ ወደ ሰባ የሚጠጉ መርከቦችን በማጓጓዝ ወርቃማው ቀንድ ውስጥ በማሳረፍ ባይዛንታይንን ከጠባቂዎች በመያዝ ነበር.
የከተማው ነዋሪዎች በሚያዝያ 22 ማለዳ ላይ የውሃ መንገዱን የሚቆጣጠሩ የኦቶማን መርከቦችን አገኙ። በቁስጥንጥንያ ተከላካዮች እና በኦቶማን ወታደሮች መካከል የውሃ መከላከያ አልነበረም። አንድ የባይዛንታይን የታሪክ ምሁር “እንዲህ ያለ ተአምረኛ ነገር ከዚህ በፊት አይተንም ሰምተንም አናውቅም መህመድ አሸናፊ ምድርን ወደ ባህር ለውጦ መርከቦቹ በማዕበል ፈንታ በተራራ ጫፍ ላይ ይጓዛሉ።በዚህም ድንቅ ስራ መሀመድ 2ኛ ታላቁን እስክንድርን በልጧል። የተከበቡት የኦቶማን ድል የማይቀር መሆኑን ተረዱ፣ነገር ግን ቁርጠኝነታቸው አልቀዘቀዘም። ይልቁንም ከተማቸውን እስከ ሞት ድረስ ለመከላከል ቆርጠዋል። ሱልጣን መህመድ በ857 ሂጅራ/ግንቦት 24/1453 በጁማዳ አል ኡላ በ15ኛው ቀን ከተማይቱን ያለ ደም እጁን እንዲሰጥ ለዐፄ ቆስጠንጢኖስ ደብዳቤ ላከ። እሱ፣ ቤተሰቡ፣ ረዳቶቹ እና ሁሉም የከተማዋ ነዋሪዎች ወደፈለጉበት ቦታ በሰላም መሄድ የሚፈልጉ እና በከተማው ውስጥ የሚፈሰው ደም ይድናል እና ምንም አይነት ጉዳት እንዳይደርስባቸው ለማድረግ አቅርቧል። በከተማው ውስጥ እንዲቆዩ ወይም እንዲለቁ ምርጫ ሰጣቸው. ደብዳቤው ወደ ንጉሠ ነገሥቱ በደረሰ ጊዜ አማካሪዎቹን ሰብስቦ ጉዳዩን አቀረበላቸው። አንዳንዶቹ እጃቸውን የመስጠት ዝንባሌ ሲኖራቸው ሌሎቹ ደግሞ እስከ ሞት ድረስ ከተማዋን መከላከላቸውን ቀጥለዋል። ንጉሠ ነገሥቱ እስከ መጨረሻው ሰዓት ድረስ መዋጋትን የሚደግፉ ሰዎችን አስተያየት ያዘነበለ ነበር። ንጉሠ ነገሥቱ ለድል አድራጊው መልእክተኛ በደብዳቤ መለሱለት፡- “ሱልጣኑ ወደ ሰላም ስላዘነበና ግብር ሊከፍለው ስለረካ እግዚአብሔርን አመሰገነ። ቁስጥንጥንያ ግን እስከ እስትንፋስነቱ ድረስ ሊጠብቀው ምሏል፤ ወይ ዙፋኑን ይጠብቃል ወይም በቅጥሩ ሥር ይቀበራል። ደብዳቤው ድል አድራጊውን በደረሰ ጊዜ “በጣም ጥሩ ነው፤ በቅርቡ በቁስጥንጥንያ ዙፋን ወይም መቃብር ይኖረኛል” አለ።

የቁስጥንጥንያ ድል
ማክሰኞ ረፋድ ላይ ጁማዳ አል-ኡላ 857 ሂጅራ /ግንቦት 29/1453 ኦቶማን ሱልጣን የመጨረሻውን ዝግጅት አድርጎ ጦሩን በማከፋፈል ወደ 100,000 የሚጠጉ ተዋጊዎችን በወርቃማው በር ፊት ለፊት አሰባስቦ ነበር። በግራ በኩል 50,000 ሰዎችን አሰባስቦ ሱልጣኑ ከጃኒሳሪ ወታደሮች ጋር በመሃል ላይ ተቀመጠ። በወደቡ ላይ 70 መርከቦች ተሰብስበው ጥቃቱ የጀመረው በየብስና በባህር ነው። የጦርነቱ ነበልባል እየበረታ የመድፉ ድምፅ ሰማዩን ስለወጋ በነፍሶች ላይ ድንጋጤ ፈጠረ። የወታደሮቹ የአላሁ አክበር ጩኸት ቦታውን አናውጦታል፣ እና የእነሱ ማሚቶ ከማይሎች ርቀት ላይ ይሰማል። የከተማው ተከላካዮች ከተማዋን ለመከላከል ሁሉንም ነገር ይሰጡ ነበር. በውጭው ግድግዳ ፊት ለፊት ያለው ትልቅ ቦይ በሺዎች በሚቆጠሩ ሰዎች ከመሙላቱ አንድ ሰዓት ብቻ ነበር.
በዚህ አስፈሪ ጥቃት ወቅት ጀስቲንያን በእጁ እና በጭኑ ላይ ቆስሏል እናም ብዙ ደም ፈሰሰ። ከተማዋን ለመከላከል ባሳየው ጀግንነት እና ድንቅ ችሎታ ንጉሠ ነገሥቱ እንዲቆዩ ቢለምኑም ለሕክምና ራሱን አግልሏል። ኦቶማኖች ጥረታቸውን በእጥፍ ጨምረው እና እያጨዱ ያለውን ሞት ሳያስቡ መሰላልዎቻቸውን ወደ ግንብ ሮጡ። የጃኒሳሪ ቡድን ወደ ግድግዳው ጫፍ ዘልለው ገቡ፣ ተከትለውም ተዋጊዎች ቀስቶቻቸው ወጋቸው። ነገር ግን ኦቶማኖች ወደ ከተማዋ መግባታቸው ምንም ጥቅም አላስገኘም። የኦቶማን መርከቦች በባህር ወሽመጥ መግቢያ ላይ የተቀመጡትን የብረት ሰንሰለቶች በማንሳት ተሳክቶላቸዋል. ኦቶማኖች በፍርሃት ተውጠው ወደ ከተማይቱ ገቡ፣ ተከላካዮቿም ከየአቅጣጫው ሸሹ። ጥቃቱ ከተጀመረ ከሶስት ሰአት በኋላ ኃያሏ ከተማ በድል አድራጊዎቹ እግር ስር ነበረች። ሱልጣኑ እኩለ ቀን ላይ ወደ ከተማዋ ሲገቡ ወታደሮቹ በዘረፋና በሌሎች ተግባራት ተጠምደው አገኛቸው። ማንኛውንም ጥቃት ለመከላከል ትእዛዝ ሰጠ, እና ደህንነት ወዲያውኑ ሰፍኗል.

መሐመድ አል-ፋቲህ በመዲና
መህመድ ድል ነሺ ወደ ከተማይቱ በገባ ጊዜ ከፈረሱ ላይ ወርዶ ስላደረገው ድል እና ስኬት እግዚአብሔርን እያመሰገነ ሰገደ። ከዚያም የባይዛንታይን ሰዎች እና መነኮሳት ወደ ተሰበሰቡበት ወደ ሃጊያ ሶፊያ ቤተ ክርስቲያን አቀና። ወደ ደጃፏ በቀረበ ጊዜ በውስጣቸው ያሉት ክርስቲያኖች እጅግ ፈሩ። ከመነኮሳቱ አንዱ በሩን ከፍቶለት ሕዝቡን እንዲያረጋጋና እንዲያረጋጋላቸውና በሰላም ወደ ቤታቸው እንዲመለሱ መነኩሴውን ጠየቀው። ሰዎቹ ተረጋግተው አንዳንድ መነኮሳት በቤተክርስቲያኑ ምድር ቤት ውስጥ ተደብቀዋል። የድል አድራጊውን መቻቻልና ይቅርታ ሲያዩ ወጥተው እስልምናን መቀበላቸውን አወጁ። ከዚያም ድል አድራጊው የጸሎት ጥሪ በቤተክርስቲያኑ ውስጥ እንዲደረግ አዘዘ፣ መስጊድ ብሎ አወጀ። ሱልጣኑ ክርስቲያኖች ሃይማኖታዊ ሥርዓቶችን እንዲፈጽሙ እና በፍትሐ ብሔር ጉዳዮች ላይ የመግዛት መብት ያላቸውን የሃይማኖት መሪዎቻቸውን እንዲመርጡ ነፃነት ሰጣቸው። ይህንንም መብት በሌሎች ግዛቶች ላሉት የቤተ ክርስቲያን ሰዎች ሰጥቷቸዋል፣ ነገር ግን በዚያው ልክ ጂዝያውን በሁሉም ላይ ጫነ። ከዚያም ፓትርያርክ ለመምረጥ የክርስቲያን ቀሳውስት ሰበሰበ። ጊዮርጊስን ከርቲሲየስ ስኮላርዮስን መርጠው የከተማዋን ቤተ ክርስቲያን ግማሹን ሰጡአቸው፣ ግማሹን ደግሞ ለሙስሊሞች መስጊድ አድርገው ሾሙ። ከተማዋ ሙሉ በሙሉ ከተቆጣጠረች በኋላ ሱልጣን መህመድ ዋና ከተማዋን ወደ ከተማዋ በማዛወር “ኢስታንቡል” በማለት ሰይሟታል፣ ትርጉሙም “የእስልምና ዙፋን” ወይም “የእስልምና ከተማ” ማለት ነው። ከዚህ ወረራ በኋላ ሱልጣን መህመድ አሸናፊው ሱልጣን መህመድ የሚል ማዕረግ ተሰጠው።

ለምን ታላቅ ነበርን።
የማይረሱ ቀናት በታምር ባድር ከተሰኘው መጽሃፍ የተወሰደ